Zoals uit de Schijf van Vijf blijkt is ontwikkeling een doorlopend proces met steeds dezelfde volgorde van ‘kenmerken’ in verschillende fases.
In wezen zijn er drie soorten van spel:
Oefenspel: herhaling van zintuiglijke en motorische handelingen.
Symbolisch spel: het gebruik van fantasie. Voorwerpen en handelingen worden anders gebruikt dan waarvoor ze bedoeld zijn. Een concrete wereld is niet nodig om uiting aan iets te geven.
Spel met regels: competitie. Regels begrijpen en hanteren.
De volgende kenmerken komen daarbij terug bij ieder speeltje, iedere activiteit, in iedere ruimte, enz. Dit zijn:
ervaren
ontdekken
uitproberen
herhalen
vaardigheden (kunnen)
inzichten (kennen)
Dat wil zeggen… zo lang ze aangedreven worden door uitdaging (uitnodiging) en nieuwsgierigheid. Oftewel het moet wel leuk blijven om een stapje verder te willen gaan. Iedere volgende stap moet dus binnen bereik liggen… door reiken kun je erbij. Onze ontwikkeling kenmerkt zich steeds opnieuw door ervaren, ontdekken … enz.
We zien dit ook terug bij spelontwikkeling van kinderen in de verschillende levensjaren. Kinderen doorlopen verschillende fases:
0-1 jaar Ervaren (bewust voelen, ruiken, proeven, zien & horen … in die volgorde … zintuiglijke leeftijd)
1-2 jaar Ontdekken (er op af … motorische leeftijd)
2-3 jaar Uitproberen( wat kan ik, wat mag ik … egocentrische leeftijd)
3-4 jaar Herhalen (sociaal-emotionele leeftijd … samen spelen)
4-5 jaar Kunnen (ik kan, ik begrijp … jonge kleuters)
5-6 jaar Inzicht (overgang fysieke basisontwikkeling naar abstracte/cognitieve ontwikkeling)
En dan zo verder. Zeven jaar later wordt dezelfde cyclus doorlopen in een hogere fase als (pre)puber in het voortgezet onderwijs, weer zeven jaar later beroeps/hoger onderwijs en ga zo maar door…
Conclusie: als we blijven spelen met onze mogelijkheden die we krijgen aangeboden en die ons inspireren, ontwikkelen we ons. De leeftijdencycli zijn een hulpmiddel voor het aanbieden van activiteiten en speelgoed passend bij interesse.
Bron: Adviesbureau Spelen en Speelgoed – Marianne de Valck uit Leusden
